De uitdaging
De Afsluitdijk en de Houtribdijk beschermen miljoenen mensen tegen overstromingen. Tegelijkertijd creëren deze dijken onbedoeld een vijandige omgeving voor vissen, vogels en andere levende organismen in de meren.
De Afsluitdijk en de Houtribdijk beschermen miljoenen mensen tegen overstromingen. Tegelijkertijd creëren deze dijken onbedoeld een vijandige omgeving voor vissen, vogels en andere levende organismen in de meren.
Experts van Arcadis werkten mee aan het ontwerp en de bouw van een eilandengroep in het Markermeer, een van de grootste ecosysteemherstelprojecten in West-Europa.
We hielpen onze klant bij het creëren van een archipel van nieuwe eilanden die nu dienen als natuurreservaat, met een rijk dieren- en plantenleven van grote ecologische waarde.
De aanleg van de Afsluitdijk en de Houtribdijk tastten het ecosysteem van het Markermeer aanzienlijk aan. Door een gebrek aan stromend water kwam het leven letterlijk tot stilstand in het zoetwatermeer en liep het aantal vissen en vogels snel terug. Natuurmonumenten en Rijkswaterstaat besloten hier iets aan te doen met de aanleg van een nieuw natuurgebied: de Marker Wadden. Experts van Arcadis waren actief betrokken bij het ontwerp en de constructie van het project.
De Marker Wadden vormen een archipel die vergelijkbaar is met de Waddeneilanden langs de Noordzeekust. De eerste fase bestond uit de aanleg van vijf nieuwe eilanden in een gebied van duizend hectare. Hiervoor werd voornamelijk gebruik gemaakt van lokaal aanwezige natuurlijke materialen. Zo bestaan de stranden en duinen volledig uit zand uit het meer en zijn de fijne sedimenten uit de bovenste lagen van de meerbedding gebruikt om de eilanden op te vullen. In totaal is er zo’n 30 miljoen kubieke meter zand, klei en slib verwerkt in het natuurgebied. Wat het ontwerp vooral zo innovatief maakt, zijn de lange stukken zandige kust die de moerassen en ondiepe watergebieden beschermen. In tegenstelling tot traditionele constructies als steile dammen en dijken zorgen de geleidelijk aflopende natuurlijke oevers voor een dynamische overgang tussen land en water. Dit geeft het Markermeer een totaal nieuwe aanblik en verbetert de leefomgeving van planten en dieren.
Ook voor de wetenschap zijn de Marker Wadden ware schatkamers. De eilanden vormen een ‘levend laboratorium’ voor onderzoekers met verschillende achtergronden, die hier waardevolle kennis opdoen over de ontwikkeling van nieuwe natuurlijke systemen.
Arcadis werkte voor dit project samen met experts van Boskalis, Witteveen+Bos en Vista. We waren betrokken bij het ontwerp, de monitoring en het onderhoud van de zandige kusten. Verder onderhielden we gedurende het project contact met de stakeholders en beheerden we de vergunningsprocedures.
De constructie van de Marker Wadden transformeert het Markermeer in een dynamische omgeving met een rijk dieren- en plantenleven. De eerste fase van het project is in 2020 voltooid met de aanleg van vijf nieuwe eilanden en de omliggende ondiepe watergebieden. Het gewenste resultaat was al tijdens de werkzaamheden zichtbaar, toen grote aantallen vogels zich op het projectterein meldden. Daaronder bevonden zich diverse bedreigde soorten. Ook het onderwaterlandschap herstelt zich dankzij het nieuwe natuurgebied, waardoor het van grote ecologische waarde is.
Veruit het grootste deel van de Marker Wadden bestaat uit afgesloten natuurgebied. Een van de eilanden is echter ook toegankelijk voor het publiek en voorziet onder meer in een bezoekerscentrum, een speelgebied voor kinderen, wandelpaden en een uitkijktoren. We kunnen dus zeggen dat de Marker Wadden de levenskwaliteit van zowel dieren, planten als mensen verbeteren.