Vorig jaar introduceerde Joris Luyendijk in zijn boek ‘de zeven vinkjes’ als de kruiwagen voor een bevoordeelde elite. Ik turfde mijn maatschappelijke mazzel en kwam niet verder dan drie: man, hetero, universitair geschoold. Ik ben een ‘gastarbeiderskind’, geboren in Marokko en dus niet blank. In theorie begon ik daarom 20 jaar geleden met een achterstand in de van oudsher witte-mannen-wereld van de ingenieur. Benadeeld voelde ik me zelden door die ontbrekende vinkjes. Je wordt immers niet als ingenieur geboren, daar moet je gewoon hard voor studeren en werken.
Omdat ik pas op mijn 18de naar Nederland kwam had ik wel meer moeite met colleges volgen, dictaten doorgronden, rapporten schrijven en presentaties geven. Maar loon naar werken geldt ook voor mij en leidde mij naar deze mooie functie als afdelingshoofd bij een wereldbedrijf.
Laat ik het daarom eens omdraaien en de vinkjes tellen die iedereen op eigen kracht kan verwerven. Dat diploma is onontbeerlijk. Inhoudelijke kennis is en blijft de basis. Dus blokken, leren, studeren en wees niet jaloers op die jaargenoot die alles met twee vingers in de neus haalt. Met de juiste instelling kom je er. Maar welke andere kwaliteiten vormen de ingenieur van de 21ste eeuw?
1. Bruggenbouwer
Ben je in staat bruggen te bouwen tussen verschillende disciplines en vakgebieden? Geen enkel project is monodisciplinair. De uitdaging zit vooral in hoe je de verschillende aspecten en vakgebieden overziet en samen met het team werkt aan een integrale oplossing. Kennisverdieping is de basis. Kennisverbreding de verbindende schakel.
2. Communicatievaardig
Train je communicatievaardigheden. Het vormt de basis van je netwerk en het is een eis van deze tijd. Als ingenieur reken je niet alleen aan bruggen, kades en sluizen, je analyseert ook continue hoe je een project in goede banen leidt. Afstemming is de sleutel tot succes. Met het team, de opdrachtgever, omgeving, belanghebbenden, leveranciers en ga zo maar door. Alleen door helder, proactief en expliciet te communiceren, krijg je iedereen mee. Dat vraagt organisatievermogen, mensenkennis, diplomatie en geduld. Goede communicatie is de smeerolie van elk proces.
3. Risicobewust
In onze sector gaat het om kansen en risico’s. Een goede ingenieur doorgrondt de impact van het ontwerp, van offerte tot realisatie, en van gebruik tot eventuele sloop of renovatie. Anticiperen op onvoorspelbare en ongewenste gebeurtenissen hoort daarbij. Door deze te kwalificeren en te kwantificeren, breng je het risicoprofiel van het project in beeld en organiseer je de benodigde maatregelen en investeringen.
4. Commercieel
Nee, je hoeft geen koopman te zijn, maar luister goed naar de klant en vooral tussen de regels. Beantwoord niet alleen de uitvraag, maar biedt een breder, flexibel perspectief. Schets een opdrachtgever een lange-termijnhorizon, zoek naar koppelkansen. Focus niet op je eigen korte-termijnresultaat. Langlopende relaties zijn goud en de investering waard. Zelfs als de kosten voor de baat uitgaan.
5. Ga digitaal
Als er iets in het leven van de ingenieur is veranderd dan is het wel zijn gereedschap. De moderne digitale hulpmiddelen maken het leven niet alleen gemakkelijker, ze verruimen je blik en die van de klant. Stel je bij elke activiteit de vraag of het anders, slimmer, innovatiever kan. Koppel de technische mogelijkheden van BIM (Building Information Modelling) met augmented en virtual reality en laat de klant rondwandelen over zijn eigen project of object, nog voor de schop de grond in gaat.
6. Doe het duurzaam
Bij Arcadis richten we ons op improving the quality of life. Dat bereik je niet zonder een duurzame toekomstvisie te ontwikkelen. Voor jezelf, met je team, voor de klant en de wereld waarin wij leven. Natuurlijk ervaar ik nog steeds spanning tussen oude economische wetten en nieuw denken en doen, maar dat duurzaam duurder zou zijn, is allang achterhaald. Een duurzame insteek leidt tot innovaties en toont nieuwe wegen. Dat maakt ons werk alleen maar leuker. Elk van ons kan het verschil maken door vanuit zorg voor onze planeet na te denken hoe het anders kan.
7. Handelingsbewust
De optelsom van de eerste 6 vinkjes doop ik ‘handelingsbewust’. Want de ideale ingenieur overziet de impact van zijn eigen handelen door een integrale denkwijze en analyse. Niet alleen op projectniveau, maar ook vanuit een economisch, sociaal en maatschappelijk perspectief. Het versterken van een dijk, het aanleggen van een haven of het herstellen van een historische kademuur of brug in een binnenstad is niet zomaar een project. Daarmee draag je bij aan waterveiligheid, versterk je de handelspositie van Nederland of geef je erfgoed door aan de volgende generatie. Relevant zijn voor de samenleving, dat maakt dit werk bijzonder. Daar mag je trots op zijn!
Heb jij ze alle zeven afgevinkt? Prachtig! Mis je er een paar? Geen zorgen. Wellicht heb jij andere talenten die ik vergat te benoemen. Voor elk project kan ik wel een lijstje subvinkjes bedenken. Ik zou mijn zestig collega’s van Waterbouw ook tekort doen door ze in één mal te willen drukken. Daar is het bonte gezelschap te veelzijdig voor. Een goed team bestaat immers uit complementaire individuen die een geheel vormen dat meer is dan de som der delen. Daar slagen we uitstekend in bij Arcadis.
