De uitdaging
De belangrijkste doelstellingen van de autoriteiten van Stuttgart waren te voorkomen dat de grond opnieuw zou worden gebruikt en het terrein te gebruiken om duurzame stedelijke ontwikkeling te stimuleren.
De belangrijkste doelstellingen van de autoriteiten van Stuttgart waren te voorkomen dat de grond opnieuw zou worden gebruikt en het terrein te gebruiken om duurzame stedelijke ontwikkeling te stimuleren.
De ontruiming van het voormalige ziekenhuisterrein en de sloop van de eenvoudige na-oorlogse architectuur boden de gelegenheid om een nieuwe woonwijk te bouwen.
Het centraal gelegen stadsdeel stelt nieuwe criteria op het gebied van energie-efficiëntie, duurzaamheid, sociale en functionele diversiteit en ontwikkelingsmodellen in partnerschap.
In 2014 stond de stad Stuttgart centraal in een unieke mogelijkheid voor stedelijke ontwikkeling. In een van de grootste historische gebieden van Duitsland was de bescheiden na-oorlogse architectuur van het Olga-ziekenhuis allang niet meer passend naast de omliggende gerestaureerde gebouwen uit het einde van de 19e eeuw. Toen het ziekenhuis werd opgenomen in het centrale ziekenhuis van Stuttgart, konden de oude gebouwen worden gesloopt en de locatie worden hersteld om de vrijgekomen ruimte voor te bereiden op herontwikkeling.
Vanaf het allereerste begin stelde het herinrichtingsproject hoge normen aan duurzaamheid en milieubescherming, evenals hoge kwaliteit op het gebied van stedelijke planning en sociale aspecten. Met de steun van de burgers van Stuttgart - die op uitstekende wijze hebben deelgenomen aan het besluitvormingsproces - heeft de stad een toekomstgerichte wijk gecreëerd op een aantrekkelijke en centrale locatie, die nieuwe normen stelt op het gebied van energie-efficiëntie, duurzaamheid, sociale en functionele diversiteit, en coöperatieve ontwikkelingsmodellen.
In nauwe samenwerking met de stad Stuttgart en de betrokken autoriteiten beheerde Arcadis alle plannings-, aanbestedings- en bewakingsprocessen voor het sloop- en ruimingsproject. Gezien de ligging van het terrein in de binnenstad – met een oppervlakte van 16.000 vierkante meter en 210.000 kubieke meter aan gebouwen met een hoogte tot wel 40 meter, allemaal ingebed tussen woonwijken – was dit een enorme uitdaging.
Voordat met de sloop kon worden begonnen, werden de gebouwen gecontroleerd op gevaarlijke stoffen en werden al deze stoffen verwijderd. Tijdens de sloopwerkzaamheden waren uitgebreide maatregelen ter voorkoming van emissies (inclusief bescherming tegen stof en lawaai) vereist. Op het terrein gold ook het gevaar van niet-ontplofte bommen, waardoor elke grondbehandeling speciale veiligheidsmaatregelen vereiste. Om bouwkundige redenen moest een deel van het oude gebouw intact blijven en beveiligd worden. Grondwaterbemaling was gedurende het hele project nodig, omdat onder sommige gebouwen op het terrein wel drie niveaus aan kelders onder het grondniveau aanwezig waren.
Wat het project zo uniek maakt, is de graad van betrokkenheid van het publiek bij alle werkzaamheden op het terrein. In een vroeg stadium besloot het stadsbestuur in te gaan op de wens van de burgers om betrokken te worden bij een open en inclusief ontwikkelings- en planningsproces.
Voor alle betrokkenen was het al vroeg duidelijk dat dit verbouwingsproject aan dezelfde hoge eisen op het gebied van duurzaamheid en klimaatbescherming zou moeten voldoen als de stedenbouwkundige en sociale aspecten. De keuze van de locatie was op zich al een keuze voor duurzame stadsplanning, en de nadruk lag tijdens de gehele ontwerp- en realisatiefase op duurzaamheid. Energie-efficiëntie is slechts één voorbeeld: De stad en de nutsbedrijven werkten samen om het eerste fotovoltaïsche systeem in de stad te realiseren met een piekvermogen van 280 kW, voor direct gebruik door de bewoners. Een gecombineerde warmte- en krachtcentrale met een unieke ecologische footprint genereert nog eens 207 kW thermisch vermogen en 822.000 kWh elektriciteit. Met de uitstekende energie-efficiëntie van de nieuwe gebouwen is het project een lichtend voorbeeld van hoe energietransitie op lokaal niveau kan werken.
Door de sanering van het terrein van het voormalige Olga-ziekenhuis verwierf West-Stuttgart een aantrekkelijke nieuwe ontwikkelingslocatie. Op vier bouwterreinen bouwden vastgoedontwikkelaars en joint ventures van bouwbedrijven 224 wooneenheden, waarvan 50% door de overheid wordt gesubsidieerd. De kleuterschool, het wijkgebouw, winkels, woningen en open ruimten zijn nu gevuld met leven, wat bewijst dat deze ambitieuze benadering van hergebruik van de ruimte in een stad een succes is – niet alleen voor de directe betrokkenen, maar voor de hele stad.
De nominatie voor de Polis Award voor het terrein getuigt van de toewijding van de betrokken burgers van Stuttgart en haar besluitvormers. Het dient ook als motivatie voor een toekomst waarin ruimtebeheer en duurzame, coöperatieve, participerende en sociaal evenwichtige regeneratie van binnensteden steeds normaler wordt. Deze projecten vormen de kern van de leefbare en veerkrachtige steden van de toekomst.