Onze steden staan geregeld voor heel wat uitdagingen. Denk maar aan wateroverlast na hevige regenval, hittestress tijdens de zomer of – nu in het bijzonder – gebrek aan adem- en beweegruimte tijdens een pandemie. ‘Steden hebben vaak een acuut tekort aan groen en natuur’, stelt Hans Van Gossum, Senior Consultant bij Arcadis. Want naast een sociale en mentale functie heeft groene infrastructuur ook tal van klimaatadaptieve eigenschappen.
Groen in en om steden levert ons elke dag een schat aan diensten: het bergt water, bevordert de gezondheid en maakt de stad aantrekkelijker. Onderzoek heeft aangetoond dat een gebrek aan groen leidt tot stadsvlucht. Omgekeerd trekt een woonomgeving met een hoge landschappelijke waarde meer bewoners aan, met een waardestijging van de woning als logisch gevolg. Een fraaie, groene stad is ook aantrekkelijker voor bezoekers en dus voor de lokale economie. ‘Als we al die kwaliteiten en diensten zelf zouden moeten verzorgen zonder de bijdrage van de natuur, zou ons dat veel extra geld kosten’, legt Hans Van Gossum uit.
Als ouder actief in de MOS werkgroep van de school van zijn twee dochters, zette Hans zijn schouders mee onder de vergroening van de speelplaats.
7 functies die groene infrastructuur voor ons vervult:
1. Natuurlijke airco
Het hitte-eilandeffect is in onze steden een welgekend probleem. Beton, asfalt en stenen houden warmte in de zomer vast waardoor het in dichtbebouwde zones al snel 3 tot 8 graden warmer is dan elders. Open water, bomen en voldoende groen in straten op gevels en op daken kunnen de temperatuur op natuurlijke wijze doen dalen. Naast schaduw zorgt beplanting namelijk voor actieve koeling dankzij het oase-effect. Door verdamping via hun bladeren, onttrekken planten en bomen energie aan hun omgeving die anders wordt omgezet in warmte. Die natuurlijke airco merken we niet alleen op de thermometer maar ook op onze energiefactuur.
2. A-merk luchtzuiveraars
Bomen en planten filteren onze lucht van schadelijke stoffen en stofdeeltjes en leveren verse zuurstof aan. Bomen zijn hierin echte uitblinkers, de grootste en oudste nog het meest. De effectiviteit waarmee ze de lucht zuiveren hangt af van vegetatietype, soort verontreiniging en de locatie en inplanting van de vegetatie. Een goed doordacht bomenplan kan een stad werkelijk doen herademen.
3. Slimme sponzen
De neerslag die in onze steden valt, krijgt niet voldoende kansen om in te sijpelen en overbelast bij hevige regen de riolering met natte kelders en ondergelopen straten tot gevolg. Bomen, planten en ook groendaken, zijn een ideale buffer om overtollig water op te vangen. Het regenwater dat niet meteen wegspoelt uit de stad, vormt een voorraad die van pas komt tijdens een droge zomer.
Groen in de stad, begroeide terreinen, onverharde bodems en groendaken, kunnen de grootte en de kosten van stedelijke waterafvoerinfrastructuur beperken. Rotterdam maakte de berekening en schat dat de vermeden kost 350 tot 500 euro per kubieke meter wateropslagcapaciteit bedraagt. (bron: 'Investeer in groen, winst verzekerd' van het Agentschap voor Natuur en Bos).
4. Geluiddempers
Steden zijn luid. De belangrijkste bron van geluidsoverlast is verkeer. Dankzij de geluiddempende eigenschappen van vegetatie, zorgt groen letterlijk voor rust in de straat.
5. Dokter natuur
Natuur doet ons ademen, doet ons bewegen en geeft rust. Studies tonen aan dat groene ruimtes onze gezondheid positief beïnvloeden en dat kan onze samenleving jaarlijks miljoenen euro’s besparen aan medische kosten. In steden en buurten met veel groen komt overgewicht opvallend minder voor. Net zoals angststoornissen en depressie. Een wandeling door het park verlaagt onze bloeddruk en cortisolwaarden (stresshormoon) en verhoogt onze weerstand. Zo zorgt de natuur ervoor dat we minder ziek worden, energieker werken en dus minder ziektekosten betalen. Een win-win-win.
6. Biodiversiteit
Wist je dat steden en verstedelijkte gemeenten een zeer rijke biodiversiteit hebben. Dat komt omdat een stad veel microklimaten heeft die een specifieke mix van soorten aantrekt. Tuinen, parken en kerkhoven zijn echte biodiversiteitshotspots, die van levensbelang zijn voor mens en planeet.
Lokaal, goedkoop en duurzaam. De stad biedt ook heel wat mogelijkheden voor het produceren van voedsel met een klantenbestand dat om de hoek woont. Denk maar aan stads- en volkstuintjes, ongebruikte terreinen of daken van kantoren. Ze zijn perfect om groenten en kruiden te kweken die vers en zonder lange afstanden tot bij de consument geraken.
7. Toeristische trekpleister
We voelen ons allemaal beter in een goed stukje natuur. Daarom trekken steden met veel groen recreanten en toeristen aan en dat is positief voor de economie. Daarnaast brengt groen ook mensen samen. Zeker stadsparken zijn een bindende factor voor de verschillende sociale groepen die er samenkomen. Naar schatting worden jaarlijks zo’n 200 miljoen parkbezoeken afgelegd in Vlaanderen.
Goedkoper
Groene steden zijn dus niet alleen ‘mooi’, ze zijn ook multifunctioneel. En daar hoeft geen torenhoog prijskaartje aan vast te hangen. ‘Groene infrastructuur is vaker goedkoper dan grijze (betonnen) infrastructuur, zeker als ze van bij het begin van een ontwerp geïntegreerd worden. Daarom zien we elk project als opportuniteit om groenblauwe infrastructuur in toe te passen. Op die manier creëer je iets dat het meeste waarde heeft voor nu en de toekomst.’
