De Europese Unie zet haar plannen voort om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en de klimaatdoelstellingen te behalen met het nieuwe Europese Emissiehandelssysteem, ETS2. Dit systeem breidt de focus van ETS1 op zware industrie uit naar gebouwen, wegtransport en overige sectoren. ETS2 heeft directe impact op bedrijven én particulieren, en brengt zowel uitdagingen als kansen met zich mee. In deze blog lees je wat ETS2 betekent en hoe bedrijven zich kunnen voorbereiden.
Wat is ETS2?
ETS2, voluit Emissions Trading System 2, is een nieuw cap-and-trade systeem. Onder dit systeem zijn brandstofhandelaren verplicht om vanaf 2025 emissies van hun producten te monitoren en te rapporteren. Vanaf 2027 moeten zij ook emissierechten indienen voor elke ton CO2 die wordt uitgestoten door de verbranding van de fossiele brandstoffen die zij leveren. Deze kosten voor de CO2-emissierechten zullen door gas- en andere brandstofleveranciers worden doorgerekend aan de eindklanten.
De belangrijkste kenmerken van ETS2:
Toepassingsgebied
Verbranding van fossiele brandstoffen bij gebouwen, wegtransport en ook industrieën die niet onder ETS1 vallen, zoals kleinere fabrieken of productiebedrijven.
Cap
Het totale aantal beschikbare emissierechten is beperkt en wordt jaarlijks verlaagd. Dit legt een structurele daling van de CO2-uitstoot in de betrokken sectoren op.
Trade
Emissierechten kunnen vrij verhandeld worden op een secundaire markt.
Geen kosteloze toewijzing
In tegenstelling tot ETS1 worden er geen emissierechten gratis toegewezen.
Het cap-and-trade principe betekent dat het hier niet om een vaste koolstoftaks gaat, maar dat de prijs van de emissierechten zal bepaald worden door vraag en aanbod.
Concreet: als onze CO2-emissies niet snel genoeg dalen om het dalende aanbod van certificaten te volgen, kan de kostprijs zeer sterk toenemen.
Wat zijn de gevolgen voor bedrijven?
Voor bedrijven die fossiele brandstoffen gebruiken voor gebouwverwarming, wegtransport of niet-ETS1 productieprocessen, zal de invoering van ETS2 grote veranderingen met zich meebrengen. De kosten voor fossiele brandstoffen zullen stijgen, wat directe gevolgen heeft voor operationele uitgaven. Hoe groot deze impact exact is, hangt natuurlijk af van de hoogte van het verbruik van fossiele brandstoffen en de marktprijs van emissierechten, die dus onderhevig is aan fluctuaties.
Verschillende marktanalisten bogen zich al over de vraag hoe de kost van een ETS2 emissierecht zal evolueren. Het is een wijdverspreid misverstand dat deze prijs beperkt is tot 45 euro/ton. Hoewel de Europese Commissie wel een milderend mechanisme voorziet dat geactiveerd wordt bij een CO2 prijs van 45 euro/ton, verwachten de meeste analisten tegen 2030 een CO2 prijs ver boven 100 euro/ton met een gemiddelde voorspelling van ongeveer 170 euro/ton.
Wat betekent dit concreet?
Als fossiele brandstoffen niet snel worden afgebouwd, zullen de kosten voor fossiele verwarming torenhoog worden. Bij een prijs van 170 euro per ton CO2 zou een gemiddelde woning jaarlijks 578 euro extra betalen voor gasverwarming. Voor een bedrijf met een gasverbruik van bijvoorbeeld 4GWh loopt dit al op tot 136.000 euro per jaar. Dit betekent dat bedrijven op tijd actie moeten ondernemen om deze kosten te beheersen en hun marktpositie te vrijwaren.
ETS2 heeft dus niet alleen financiële gevolgen, maar beïnvloedt ook strategische keuzes. Bedrijven zullen moeten investeren in een volledige transformatie van hun assets naar een fossielarme en uiteindelijk een fossielvrije werking. Dit vereist een duidelijke lange termijnstrategie in combinatie met een korte termijn actieprogramma.
Wanneer actie ondernemen?
Nu! Hoewel ETS2 pas vanaf 2027 financiële gevolgen zal krijgen, is het verstandig om nu al te anticiperen. Bij investeringen en hervergunningen is het essentieel om de impact van ETS2 en mogelijke scenario’s voor de evolutie van CO2 prijzen mee te nemen in strategische beslissingen. Door tijdig voorbereidingen te treffen, kunnen bedrijven zowel kosten beheersen als sneller reageren op prijsprikkels. Bovendien nemen ze zo ook een voorsprong in de overgang naar een duurzame toekomst.
Arcadis kan je ondersteunen door de financiële en operationele gevolgen voor jouw organisatie in kaart te brengen. Dit doen we aan de hand van een quickscan. Informeer naar onze aanpak via onderstaande contactinformatie.
