Klimaatverandering belast het rioleringssysteem in Nederland steeds zwaarder. Daarmee is het verkrijgen van een aansluiting op het riool niet meer vanzelfsprekend. Willen we woningen blijven bouwen en nieuwe bedrijven aantrekken moeten we snel anders met ons afvalwater omgaan. Anders dreigt op korte termijn hetzelfde scenario als in de elektriciteitssector: dat we vol zitten en Nederland verder op slot raakt.
Het vollere riool komt niet alleen door piekwater. Ook willen meer bedrijven zich vestigen en zien wij trek naar de stad waar meer bewoners lozen op het stedelijk rioolsysteem. Niet alleen de riolen raken overvol, ook de afvalwaterzuiveringsinstallaties kunnen het straks niet meer bolwerken. De oplossing ligt in een andere kijk op waterbeheer: bedrijven moeten goed kijken wat ze zelf kunnen behandelen en wat eventueel geschikt is voor directe lozing op het oppervlaktewater zoals schoon regenwater. Water moet terug naar de natuur, water vasthouden, water hergebruik, lokale afvalwatersystemen zijn dan allemaal afwegingen.
Als we nu niet ingrijpen komt er snel een moment waar een waterschap ‘nee’ moet verkopen. Er zijn oplossingen voor het probleem, maar die vragen veel van de bedrijven. ‘Een aantal gemeenten werkt met programma’s om de vuillast te verminderen’, zegt Marco Piët van Arcadis. ‘De bedrijven reinigen dan zelf al voor een deel hun water voordat ze het op het riool lozen.’
En als het écht niet meer past op het riool, zijn er ook installaties die afvalwater zo schoon krijgen, dat bedrijven het mogen lozen op oppervlaktewater of zelfs kunnen hergebruiken. ‘Dat kost een hoop geld. Vooral voor ondernemingen in het mkb is dat vaak te hoog gegrepen, soms past zo’n installatie simpelweg niet op het terrein van een bedrijf, zoals in binnensteden’, zegt Marco Piët.
Veel van de Nederlandse rioolwaterzuiveringsinstallaties stammen uit de jaren ’60 en ’70 en zijn in de komende jaren aan onderhoud of vervanging toe. Dat maakt de urgentie alleen maar groter. Daarnaast krijgen we ook nog te maken met de Kaderrichtlijn Water (KRW), een Europese richtlijn om de waterkwaliteit te verbeteren. In uiterlijk 2027 moet ons water schoon en gezond zijn, maar op dit moment voldoet nog geen enkel waterlichaam in Nederland aan alle KRW-eisen, volgens cijfers van het Compendium voor de Leefomgeving uit 2022.
Om de doelstellingen van de KRW in de komende jaren toch te halen, is de kans aanzienlijk dat de overheid ook richting de industrie kijkt voor oplossingen, aangezien die deels verantwoordelijk is voor de slechte waterkwaliteit. De installaties die nu al bij bedrijven staan om afvalwater te reinigen, zullen in de komende jaren aan strengere eisen moeten voldoen. En bedrijven die nu een vergunning hebben om te lozen op het riool, zien waarschijnlijk hun kosten voor het rioolwater flink stijgen om zo mee te betalen aan de betere waterkwaliteit.
Lees meer in de whitepaper "Werken aan water in de industrie".
