WAT ZIJN PFAS?
De PFAS afkorting staat voor poly- en perfluoralkylstoffen. PFAS stoffen bestaan uit duizenden chemicaliën die sinds de jaren veertig worden verwerkt in veel producten die wij dagelijks gebruiken omdat ze waterafstotend, vuilafstotend, onverwoestbaar, hittebestendig en zelfs brandwerend zijn.
In de afgelopen jaren is nieuwe kennis opgedaan over de langdurige effecten van PFAS. Waar de chemicaliën in de vorige eeuw nog als wondermiddel werden gezien, blijkt nu dat een aantal PFAS giftig zijn voor mens en dier. Inmiddels zijn er zo’n 6.000 verschillende PFAS-stoffen bekend. Een aantal hiervan zijn zogenaamde Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS). De bekendste zijn PFOA en PFOS.
Het vrijkomen van deze componenten in het milieu moet zoveel mogelijk worden voorkomen en gaat vaak gepaard met een verbod op de toepassing. De PFAS norm wordt steeds strenger, al worden veel PFAS nog steeds gebruikt voor zeer uiteenlopende doeleinden. Momenteel bevinden we ons in een PFAS probleem want door inzet van nieuwe normen hebben honderden bouwprojecten vertraging opgelopen.
WAAR ZIT PFAS IN?
PFAS worden verwerkt in veel producten voor zowel consumenten als in de industrie:
Waterafstotend maken van textiel en kleding
Vlekafstotend
Electronica
Fluorhoudend brandblusschuim
WAAROM ZIJN PFAS EEN PROBLEEM?
PFAS zijn Persistent, Bioaccumulatief en Toxisch (PBT). PFAS breken in het geheel niet af. Sterker nog, ze stapelen zich op in mens en dier en ze zijn giftig. Waar komt PFAS vandaan? En hoe komt het in de grond en het water terecht? Door de brede inzet en een veelvoud aan toepassingen, komen PFAS op grote schaal in het milieu terecht. Niet alleen door de uitstoot van de industrie, maar ook door de slijtage van onze gebruiksvoorwerpen en bij de toepassing van brandblusschuim.
PFAS zijn een ‘forever chemical’. Als ze in de natuur terechtkomen, blijven ze daar voor altijd. Daarom treffen we in de volledige Nederlandse bovengrond PFAS aan. Dit is in 2019 de aanleiding geweest om een zeer scherpe PFAS normering vast te stellen van gemiddeld 0,8 microgram PFAS per kilo grond. Veel PFAS grond voldoet niet aan deze norm wat aanvankelijk heeft geleid tot het stilvallen en vertragen van veel bouw- en baggerwerken.
Fluorhoudend blusschuim heeft een grote impact op het milieu. Dit wordt niet alleen gebruikt bij grote incidenten in de chemische of petrochemische industrie, maar ook op vliegvelden. Bij brandoefeningen wordt tegenwoordig fluorvrij blusschuim gebruikt of afdoende bodembeschermende maatregelen genomen. Vanuit het verleden zijn er nog veel oefenlocaties zwaar verontreinigd met PFAS.
ONZE AANPAK
BODEMONDERZOEK EN GRONDVERZET
Onze experts voeren al jarenlang PFAS bodemonderzoeken uit op zowel onverdachte als op PFAS verdachte locaties uit. Hierdoor geven we heldere adviezen over de risicogrenswaarden uit het tijdelijk handelingskader PFAS en de Indicatieve Niveaus voor Ernstige Verontreiniging (INEV) voor PFAS. Ook heeft Arcadis een kaart opgesteld met potentieel verdachte PFAS-locaties in Nederland. Deze kaart geeft bij een historisch onderzoek inzicht of er locaties in de buurt zijn met een verhoogd risico op PFAS in de bodem.
Van grond die bij een bouwproject (woningbouw en/of utiliteitsbouw), aanleg of vernieuwing riolering of overige grondwerken vrijkomt, wordt bepaald hoeveel PFAS deze bevat. Dit maakt duidelijk waar hergebruik van de grond mogelijk is. Er gelden verschillende normen voor hergebruik in de agrarisch sector en natuur, voor woningbouw en op industriële locaties. PFAS grond afvoeren die niet aan de PFAS regels voldoet, mag niet worden hergebruikt. We verwachten dat reinigen of storten binnenkort een optie is waardoor een tijdelijke opslag op een eigen (industriële) locatie niet meer nodig is.
Lees ook: Handelingskader PFAS, Onderzoek naar PFAS in producten en afvalstromen voor ministerie I&W
SANERING AFVALWATER
Steeds meer bedrijven krijgen de eis om het afvalwater of afvalwaterslib te analyseren op PFAS. De verwachting is dat de komende tijd meer lozingsvergunningen worden bekeken of PFAS in het afvalwater zit of kan zitten. Bedrijven krijgen dan eisen voor monitoring of het implementeren van de Best Beschikbare Techniek (BBT) maatregelen opgelegd. Bij een groot aantal bedrijven betekent dit, dat zij de bestaande waterzuiveringsinstallatie met een extra stap (zogenaamde polishing stap) moeten uitbreiden om aan de lozingsvoorwaarden te voldoen.
Arcadis werkt samen met bedrijven die nieuwe reinigingstechnieken hebben ontwikkeld, zoals met het Australische bedrijf Evocra. Dit bedrijf heeft een techniek ontwikkeld die PFAS houdend (riool)water reinigt. Het reinigingsprocedé is gebaseerd op de afbraak van organische verbindingen en het afscheiden van de persistente PFAS verbindingen met microbubbels van het zeer reactieve ozon. Bedrijven moeten ook rekening houden met strengere eisen voor de afzet van het afvalwater- en waterzuiveringsslib. Omdat bestaande verwerkingstechnieken wellicht niet meer mogen, bieden alternatieve, vaak dure, verwerkingsmethoden een oplossing. Capaciteitsproblemen maken dat opslag op locatie vaak noodzakelijk is.
Lees ook: Grondige on-site reiniging met actief kool voor terminalbedrijf in westelijk havengebied Amsterdam
BODEMSANERING
Hoewel PFAS in Nederland een relatief nieuw probleem lijken, heeft Arcadis al meer dan 14 jaar ervaring met het saneren van PFAS. Deze wereldwijde samenwerking zorgt ervoor dat we bestaande behandelingsmethoden continue verbeteren en nieuwe methoden ontwikkelen. Onze focus ligt daarbij op duurzame, haalbare en innovatieve oplossingen. Ons team van experts ontwerpt en installeert grootschalige waterzuiveringsinstallaties om PFAS te verwijderen.
LOCATIE-ONTWIKKELING
Ons (inter)nationale team van experts in bodemonderzoek en -sanering helpt eigenaren, gebruikers en ontwikkelaars om de ontwikkeling van hun verontreinigde terreinen vlot te trekken. Zij doen dit door:
- Inventariseren, monitoren en evalueren van vervuilde locaties
- Ontwikkelen van locatiespecifieke strategieën die kosten besparen
- Ontwerpen en implementeren van innovatieve saneringsstrategieën en – methodieken
Lees ook: Schone bodem voor woonwijk Kadoelen
ADVIES OVER MILIEUGERELATEERDE ZAKEN
Wij helpen onze klanten door risico’s te herkennen en beheren. Dit doen wij op een proactieve en (kosten)efficiënte manier. Ons advies omvat onder andere:
- Beoordelen van potentiële ecologische- en gezondheidsrisico’s
- Milieukundige begeleiding en advisering over compliance, bij fusie en acquisitie en bij kapitaalinvesteringen en duurzaamheid
Lees ook: Milieuvriendelijk verwerken van PFAS-houdend afval van chemiebedrijf Chemours
GEOHYDROLOGISCHE DIENSTEN
Goed drinkwater is van essentieel belang. Veel van ons drinkwater is afkomstig van grondwater of van geïnfiltreerd rivierwater in de duingebieden. De kwaliteit van ons grondwater wordt vooralsnog niet bedreigd, al zijn op diverse pompstations extra reinigingsstappen nodig om de gewenste drinkwaterkwaliteit te bereiken.
Grondwatervoorraad en -zuivering is daarom belangrijk en geven we aandacht door:
- Grondwateronderzoek en analyse
- Evalueren van grondwater- en watervoorraden
- Risicoanalyse van de impact op grondwater
- Stromings- en transportmodellen van grondwater
- Berekenen van reinigingsalternatieven
PFAS EXPERTISECENTRUM
Meer dan 10 jaar geleden signaleerden Arcadis, Witteveen+Bos en TTEconsultants dat PFOS en PFOA een toenemend probleem vormen in het milieu. Om PFAS op de agenda te zetten, verenigden zij zich in het Expertisecentrum PFAS. Het platform deelt technische, toxicologische, juridische en beleidsmatige kennis en informatie over PFAS onderzoek en saneringstechnieken. Vooruitlopend op het tijdelijk handelingskader van de overheid heeft het Expertisecentrum in 2018 al in opdracht van gemeente Dordrecht, het ministerie van I&W en 12 provincies en gemeenten een algemene handreiking (handelingskader) voor PFAS opgesteld. Dit helpt overheden hoe ze om kunnen gaan met PFAS regelgeving voor grond en grondwater. Ook is voor diverse veldwerkmaterialen het bemonsteringsprotocol voor PFAS ontwikkeld.
PFAS CLEANING TREATMENT SOLUTIONS
Binnen PFAS Cleaning and Treatment Solutions hebben Arcadis, Boskalis Environmental en Hoelscher Wasserbau de krachten gebundeld. Samen wordt de aanwezige kennis en kunde over PFAS reiniging en behandeling geconcentreerd en opgeschaald, zoals extractieve grondreiniging, waterreiniging, in-situ sanering en reiniging. Denk daarbij bijvoorbeeld aan een beter wasproces van grond of het efficiënter reinigen van waterstromen met actief kool.
Blusschuim
PFAS komen voor in zogenaamde klasse B blusschuimen zoals Aqueous Film Forming Foam (AFFF ) en Fluoroprotein Foams (FP) schuimen.
Organisaties leggen terecht de nadruk op de brandveiligheid en adequate (blus)middelen voor calamiteitenbestrijding. De PFAS verbindingen in deze blusschuimen zorgen voor nieuwe aandachtspunten op de milieu-effecten en -verplichtingen. Daarnaast is er steeds meer wettelijke regelgeving.
Het is daarom logisch dat private en publieke organisaties PFAS houdend blusschuim willen uitfaseren. Wij kunnen u helpen bij de overgang naar deze fluorvrije schuimen of F3 schuimen.
Beluister onze podcasts over PFAS
Transitie naar een schoner blusschuim
Binnenkort worden PFAS in blusschuim verboden. In deze podcast praten PFAS expert Wim Plaisier van Arcadis en brandblusdeskundige Hans Huizinga van Kenbri Fire Fighting over een veilige overgang naar PFAS vrij blusschuim. De experts leggen uit waar brandweerorganisaties van onder meer de petrochemische industrie, offshore en gemeenten op moeten letten bij die overstap. En als er toch een vervuiling met PFAS in leidingen, bodem of grondwater zit hoe je dat aanpakt.
PFAS onderzoek
Expert Bodem en Grondwater Hans Slenders legt uit hoe PFAS werken en wat je kan doen om er van af te komen. Hij gaat in op de nieuwste ontwikkelingen, bemonsteringshandreiking, saneringstechnieken en internationale samenwerking.
PFAS in Nederland
Onze wereldwijde PFAS expertise heeft een lange geschiedenis in het onderzoeken, beoordelen en saneren van PFAS- verontreinigingen.
Neem contact op met Wim Plaisier voor meer informatie en vragen.
Wim Plaisier, Manager PFAS Oplossingen Europa
