Tilburg wil een gezonde stad zijn waar het fijn wonen en werken is. Om die ambities waar te maken, zet de gemeente in op duurzaam beheer van haar landbouwgronden. Het grondgebruik moet de kwaliteit van de bodem en het water ten goede komen en het buitengebied aantrekkelijker maken. Ook het bewaken én verbeteren van de biodiversiteit valt eronder. Met een grote variëteit aan gewassen kunnen we de gevolgen van de klimaatveranderingen beter opvangen. Arcadis beheert al bijna honderd jaar de gronden van de gemeente Tilburg en past duurzame uitgangspunten toe. Ik doe dat als rentmeester samen met collega Arcadiaan Tonni van der Pas, die bedrijfsleider is van ‘ons’ landbouwbedrijf.
Bij het beheer richten we ons niet op het behalen van de hoogste opbrengst maar juist op een duurzaam beheer en het samen met de omgeving werken aan een aantrekkelijk buitengebied. Naast de kringlooplandbouw en het natuur inclusieve beheer willen we ook het aantal transportbewegingen beperken. Dat is beter voor het milieu en de verkeersveiligheid. Bij het beheer van grasland werken we samen met agrariërs die bij voorkeur bemesten met vaste mest en zorgen voor extensieve beweiding. Ze mogen geen gewasbeschermingsmiddelen op het hele perceel gebruiken, alleen pleksgewijs als dat nodig is.
Beleef het buitengebied
Naar Nederlandse begrippen bezit Tilburg veel eigen landbouwgrond die ze niet verpacht maar duurzaam laat beheren: zo’n 550 hectare. De grond blijft beschikbaar voor stedelijke ontwikkeling maar de gemeente houdt zo duurzame doelen als klimaatadaptatie en ecosysteemverbetering grotendeels in eigen hand, net als de aantrekkelijkheid van het landschap, een belangrijke vestigingsvoorwaarde voor burgers, bedrijven en toeristen. Wij zorgen voor variatie in het agrarisch landschap met mooie akkerranden langs fietspaden en landwegen. Dit draagt bij aan de beleving van het buitengebied. Zo zaaiden we ook een voormalig aardappelveld in als grasland met een kleurrijk bloemen- en kruidenmengsel. Dat is niet alleen mooi, maar trekt een keur aan insecten én vogels aan. Goed voor de biodiversiteit.
Klimaatlandbouw met nieuwe gewassen
Bij de selectie van gewassen kijken we niet naar de hoogste opbrengst, maar naar duurzaamheidsaspecten. Zo telen we in Tilburg bijvoorbeeld eiwitrijke veldbonen waar je vleesvervangende producten van kan maken. Deze vlinderbloemigen halen bovendien stikstof uit de lucht. Onze suikerbieten binden CO2 net als onze nieuwe teelt van vezelhennep. Een gewas dat verder weinig water nodig heeft, geen gewasbeschermingsmiddelen en de bodemkwaliteit verbetert. Het is een bio-based gewas waar je bouwmaterialen van kan maken zoals isolatiemateriaal of een soort geperst plaatmateriaal. Zonnekroon is ook zo’n veelbelovend duurzaam nieuw gewas in ons bouwplan. Het kan wel 25 jaar blijven staan zonder grondbewerking en zonder gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen. Met haar fraaie gele bloemen geeft een mooi beeld in het landschap.
Deze gewassen zaaiden we ten noorden van Tilburg waar de gemeente een klimaatlandgoed wil ontwikkelen om de waterkwaliteit te verbeteren en de stikstof uitstoot verminderen. Juist met deze gewassen leveren wij een extra bijdrage in de vorm van klimaatlandbouw die mooi passen bij de doelstellingen van het klimaatlandgoed.
Het voelt goed als ik het karakteristieke plaatje met runderen onder de oude solitaire bomen aan de Bredaseweg of het ‘Uilencompensatiegebied’ zie. We hielpen in dit gebied mee met het inrichten van keverbanken, struweel, bloemenstroken en extensief grondgebruik op kleine kaveltjes door beweiding met Brabants Roodbont en de teelt van bijvoorbeeld Luzerne en Boekweit. Een klassiek plaatje en toch helemaal toekomstbestendig. Daar ben ik echt trots op.
Rentmeester Kees Muijs (l) en Tonni van der Pas, bedrijfsleider van het landbouwbedrijf Tilburg
