Offshore windmolenparken spelen een belangrijke rol in de energietransitie. Bovendien hebben ze ook positieve effecten op de natuur en de biodiversiteit in zee.
België investeert al sinds 2003 in windenergie op zee. Naast de reeds volgebouwde zone met negen windmolenparken komt er nog dit decennium een tweede, meer westelijk en dieper gelegen Prinses Elisabethzone bij. Die zal de huidige capaciteit meer dan verdubbelen. Beide zones zullen samen een vijfde van de elektriciteitsbehoefte in ons land dekken.
‘De opgewekte stroom naar land transporteren vormt een grote uitdaging’, stelt Annemie Volckaert, experte marien- en kustmanagement bij Arcadis. ‘In tegenstelling tot vroeger worden de kabels vandaag gebundeld: dat leidt alvast tot minder impact en minder kosten. Er wordt ook nagedacht over eilanden waar de elektriciteit tijdelijk offshore wordt opgeslagen in de vorm van waterstof. Maar in tegenstelling tot andere landen heeft België geen olieplatforms die we hiervoor zouden kunnen gebruiken, wel drie aardgaspijpleidingen met mogelijks toekomstig potentieel voor waterstoftransport.’
Natuurbeschermingsgebied
Het Belgische deel van de Noordzee is met 3.600 vierkante kilometer niet heel groot. Alle windparken in de beschikbare ruimte inpassen is dus niet evident. De geplande Prinses Elisabethzone overlapt gedeeltelijk met een belangrijk natuurbeschermingsgebied: de Vlaamse Banken. Natuurinclusief ontwerpen wordt er de norm: negatieve effecten mitigeren en kansen voor de natuur maximaliseren. De onderbouwing van het milieudossier wordt dus uitdagender.
‘Maar windmolenparken zijn niet per definitie nefast voor de natuur, zoals vaak gedacht’, merkt Annemie Volckaert op. ‘Zo’n park is immers afgebakend: bepaalde activiteiten zoals varen en vissen zijn er niet toegelaten. Binnen dit gebied kan de natuur dus floreren. Bovendien ontstaan op en rond windturbines artificiële riffen. De rijkdom aan mosselen, kreeftachtigen en anemonen komt de biodiversiteit ten goede. Vispopulaties kunnen er ongestoord groeien, en daar haalt de visserij dan weer haar voordeel uit.Daarnaast zou deze zone ook geschikt kunnen zijn voor aquacultuur onder voorwaarde dat deze de waterkwaliteit bevordert. Denk hierbij aan mosselen en oesters die het water filteren.’
Milieueffectrapporten
Als adviesbureau speelt Arcadis een belangrijke rol bij onder andere de opmaak van milieuvergunningsdossiers en – effectrapporten (MER). ‘Zonder wetenschappelijk onderbouwd MER is een vergunning uitgesloten’, stelt Annemie Volckaert. ‘We richten ons daarbij ook op de Europese Mariene Strategie, die trouwens mee als toetsingskader in het MER wordt opgenomen. Intense monitoring van de effecten op zee bracht nieuwe inzichten zowel voor experten als andere stakeholders. Zo hechtten deze laatste vroeger vooral belang aan zeezicht en zeevogels. Vandaag zijn ook zij zich evenzeer bewust van de effecten van onderwatergeluid op zeezoogdieren en de elektromagnetische straling van stroomkabels. Ook het cumulatieve effect van alle windmolenprojecten samen op de natuur verdient de nodige aandacht. Daarom is internationale expertise en samenwerking een absolute must.’
