De Universiteit Antwerpen opent op Campus Groenenborger in Wilrijk een splinternieuw laboratoriumgebouw voor de onderzoeksgroepen van het Departement Chemie. Dit gebouw, ontworpen door Arcadis en DBV Architecten, combineert duurzaamheid en baanbrekende technieken met een innovatief design. Naast de evidente laboruimtes bevindt zich in dit gebouw ook een centrale ontmoetingsruimte voor de hele campus. De omgeving is vergroend en een centrale wandelboulevard zet voetgangers op de eerste plaats. Dit project maakt deel uit van het nieuwe masterplan voor Campus Groenenborger. We hebben hard gewerkt aan dit project en zijn trots op het resultaat. Ik gids jullie in deze blog graag door de vele innovatieve oplossingen die we hebben toegepast.
Duurzaam ontwerp
Zoals gebruikelijk bij Arcadis namen we duurzaamheid van bij de start in het ontwerp op:
Twee water-water warmtepompen kunnen zowel verwarmen als koelen, waarbij niet alleen de restwarmte maar ook de restkoude gebufferd worden voor later gebruik. Bovendien is er ook ondergrondse aansluiting voorzien op het toekomstige Antwerpse warmtenet, ook een project waar Arcadis een belangrijke rol in heeft gespeeld. Mooi om te zien hoe onze projecten elkaar versterken en bijdragen aan de energietransitie.
De ventilatiegroepen van de laboratoria zijn bijzonder omdat ze gebruik maken van een speciaal twincoil energierecuperatiesysteem. Naast terugwinning van warmte en koude uit de lucht is dit systeem bijkomend rechtstreeks verbonden met de warmte- en koudeproductie van het gebouw. Dankzij deze koppeling zijn aparte bijkomende warmte- en koudebatterijen (onderdelen om lucht te verwarmen of te koelen) in de luchtgroepen overbodig. Hierdoor zijn de ventilatiegroepen compacter, hebben ze minder interne drukverlies en verbruiken ze minder energie.
Bij de chemische experimenten in dit labogebouw zullen materialen worden gebruikt die sterk corrosief zijn. Daarom hebben we gekozen voor duurzame en slijtvaste materialen die bestand zijn tegen intensief gebruik, zowel voor de architectuur, de laboratoriuminrichting als de technische installaties.
Op veilig spelen
Flexibiliteit, bedrijfszekerheid en veiligheid zijn belangrijke troeven van het nieuwe laboratorium.
De verschillende laboruimtes zijn opgedeeld in compartimenten waarbij de technische systemen afzonderlijk kunnen worden afgesloten voor onderhound of reparaties zonder de werking van aangrenzende laboratoria te beïnvloeden. Hierdoor zijn de systemen toekomstbestendig en kunnen zowel de laboratoriuminrichting als de technische installaties efficiënt worden aangepast.
Het volledige gebouw is aangesloten op een noodstroomgenerator met UPS-technologie (Uninterruptible Power Supply), waardoor alle cruciale meet- en regeltechnieken, het IT-netwerk en de lokale serverracks altijd operationeel blijven bij een stroomuitval. Daarnaast zijn de meest kritische componenten in de technische installaties ontdubbelt, wat een continue conditionering garandeert. Zo zijn de warmtepompen, hoofdcirculatoren en warmtewisselaars opgesteld aan 2 x 70% van de benodigde capaciteit, staat er een volledige luchtgroep en droge koeler standby, en is de persluchtopwekking en conditionering volledig dubbel uitgevoerd.
Een robuust ventilatieontwerp vormt de basis voor een veilige werkomgeving. Voor de gebruikers garanderen we dat de lucht minstens 8 keer per uur wordt ververst, terwijl de laboratoria in onderdruk worden gehouden en gemonitord om de veiligheid van andere gebruikers te waarborgen. Een zorgvuldig ontworpen veiligheidsmatrix die alles monitort, zorgt voor de nodige signalering met torenlampen en sirenes die in actie treden als er gevaar is. De status van elke laboruimte (werkmodus, luchtdebieten, gasdetectie, inhoud gasflessen) kan door de gebruiker zelf worden geraadpleegd via een gebruiksvriendelijke touchscreen-interface op elke verdieping. Daarnaast zijn de labowanden volledig van glas, zodat andere gebruikers onmiddellijk gealarmeerd zijn bij een mogelijk ongeval en eerste hulp kunnen verlenen met de aanwezige oogdouches en verwarmde nooddouches.
"Geen vierkante centimeter is onbenut gebleven."
Het compacte labo-ontwerp van 6.100 vierkante meter, inclusief de integratie van alle verschillende technologieën en voorzieningen, maakt dat geen vierkante centimeter onbenut is gebleven. Dat zie je ook mooi terug op de foto’s hieronder! De ontwerpcoördinatie van deze enorme hoeveelheid technieken was alleen mogelijk dankzij onze uitgebreide expertise in de 3D-ontwerptool Revit. Arcadis is al jaren een voorloper in het gebruik van Revit, en dit project toont de voordelen daarvan. Ook de aannemer zette het intensieve gebruik van Revit voort tijdens de uitvoering, wat een enorme positieve impact had op de werfopvolging en de controle van de uitvoeringsplannen.
Om de wensen van de gebruikers te vertalen naar een veilige en efficiënte chemische laboratoriumomgeving, werkten we samen met het gespecialiseerde adviesbureau LabDsign. Het resultaat is een compact labogebouw met onder andere inlooptrekkasten, veiligheidskasten, gasflessenkasten, apothekerskasten, puntafzuigingen, gloveboxen, microbiologische veiligheidswerkbanken en weegcabines.
Deze laboratoriuminrichting is alleen functioneel als de juiste technieken zijn geïntegreerd. Daarom is het laboratoriumontwerp van LabDsign naadloos gecombineerd met de technische voorzieningen van Arcadis. Deze voorzieningen zijn voorzien in elk labomeubel:
• Demiwater type III: geproduceerd door een omgekeerde osmose-installatie, met een continu doorstromend circulatiesysteem.
• Proceskoeling: aangemaakt door een secundair gekoeld watersysteem dat een semi-gesloten loop vormt doorheen alle labo’s.
• Bedrijfswater: aangesloten op een eigen drukverhogingsgroep en leidingnetwerk, los van het stadswaternet.
• Gassen: centraal en decentraal opgestelde gassen, waaronder perslucht en stikstof van hoge kwaliteit (99.999% zuiver).
• Elektrische voedingspunten: inclusief UPS-voeding voor cruciale apparatuur.
• Luchtafzuiging: continue of variabele afzuiging van chemische dampen via een chemisch resistent kanaalnetwerk uit kunststof.
Deze geavanceerde technieken en de uitzonderlijk hoge densiteit stretchen het ontwerp en coördinatie in uitvoering naar een hoog niveau. Het resultaat is een state-of-the-art werkomgeving waar we met het hele ontwerp- en uitvoeringsteam trots op mogen zijn.
Labogebouw chemie Universiteit Antwerpen
Wil je meer lezen over de uitdagingen en impact van dit project? Ga naar onze projectpagina van Campus Groenenborger
